ኢንሳፍ እና ቤተሰቦቿን ጨምሮ ከሁለት ሚሊዮን በላይ የሚሆኑ ጋዛዊያን ሕይወታቸው ትንሽም ቢሆን ሊሻሻል የሚችለው የተኩስ አቁም ስምምነትን ከተደረሰ ነው። ግድያው ከቆመ ዲፕሎማቶች ወደ ሰፊው ጥፋት የሚደረገውን ጉዞ ለማስቆም ዕድል ሊኖራቸው ይችላል።

ጦርነቱ እየገፋ ከሄደ እና አዲሱ የእስራኤላውያን እና የፍልስጤማውያን ትውልድ አሁን አንዱ ስለሌላው ወገን የሚሰማውን ጥላቻ እና ጭካኔ ማስቀረት ካልቻለ ብዙ አደጋዎች ወደፊት ይመጣሉ።

የኢንሳፍ የ11 ዓመት ልጅ የሆነው አናስ አዋድ ባየው ነገር ክፉኛ ተጎድቷል።

“ለጋዛ ልጆች ምንም ተስፋ የለም። አብሬያቸው የተጫወትኳቸው ጓደኞቼ ሰማዕትነት ከፍለዋል። አብረን እንጫወት ነበር። ፈጣሪ ምህረቱን ይስጣቸው። ቁርአን የምቀራበት መስጂድ በቦምብ ተደብድቧል። ትምህርት ቤቴ ተደብድቧል። የመጫወቻ ሜዳው… ሁሉም ነገር ፈራርሷል። ሠላም እፈልጋለሁ። ከጓደኞቼ ጋር ተመልሼ መጫወትን እመኛለሁ። ድንኳን ሳይሆን ቤት ቢኖረን እመኛለሁ።

“አሁን ጓደኞች የሉኝም። ሕይወታችን በሙሉ ወደ አሸዋነት ተቀይሯል። ወደ ጸሎቱ ስፍራ ስሄድ ጭንቀት እና ማመንታት ይሰማኛል። ሁሉም ነገር ትክክል አይመስለኝም” ብሏል።

እናቱ እየሰማችው ነበር።

“የሕይወቴ በጣም አስቸጋሪው ዓመት ነው። የተበታተኑ አስከሬኖችን ጨምሮ ማየት የማይገባቸውን ዕይታዎች አይተዋል። እርግጥ ነው ቤቶቻችን አሁን ክምር አሸዋ ሆነዋል። ሆኖም ግን የምንመለስበትን ቀን ተስፋ እናደርጋለን።”

ሕጉ

የተባበሩት መንግሥታት የሰብአዊ እርዳታ ተቋማት እስራኤልን እና ሐማስን አውግዘዋል። “ሁለቱም አካላት ባለፈው አንድ ዓመት ያደረጉት ድርጊት ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግን እና እናከብራቸዋለን የሚሉትን ዝቅተኛውን የሰብዓዊነት መመዘኛዎች እንዳፌዙበት ይቆጠራል” ብለዋል።

ሁለቱም ወገኖች የጦርነትን ሕግ ጥሰዋል የሚለውን ውንጀላ ውድቅ አድርገዋል። ሐማስ ጦሩ የእስራኤልን ሲቪሎች እንዳይገድሉ ትዕዛዝ ማስተላለፉን አስታውቋል። እስራኤል በበኩሏ ፍልስጤማውያን ሲቪሎች ጉዳት እንዳይደርስባቸው ከመኖያቸው እንዲወጡ ማስጠንቋን እና ሐማስ ግን እንደ ሰብአዊ ጋሻ እንደተጠቀመባቸው ገልጻለች።

በደቡብ አፍሪካ የዘር ማጥፋት ወንጀል ክስ የተመሠረተባት እስራኤል ዓለም አቀፉ ፍርድ ቤት ቀርባለች። የፍርድ ቤቱ ዋና ዐቃቤ ሕግ በተለያዩ የጦር ወንጀሎች ምክንያት ለሐማሱ ያህያ ሲንዋር እና ለእስራኤሎቹ ቤንያሚን ኔታንያሁ እና ዮአቭ ጋላንት የእስር ማዘዣ እንዲወጣ ጠይቋል።

ወደ ማይገመት አቅጣጫ ማምራት

የመስከረም 26ቱ ጥቃት በአውሮፓ በአይሁዶች ላይ የተፈጸሙ የዘመናት አሰቃቂ ድርጊቶች እና በናዚ ጀርመን የተፈፀመውን የዘር ማጥፋት ወንጀል የሚያስታውስ ነው። በጦርነቱ መጀመሪያ አካባቢ እስራኤላዊው ፀሐፊ እና የቀድሞ ፖለቲከኛ አቭራሃም በርግ ጥቃቱ በአገሩ ላይ ያለውን ከፍተኛ የሥነ-ልቦና ተጽዕኖ ገልጾታል።

“እኛ አይሁዶች የእስራኤል መንግሥት ከአይሁዶች ታሪክ አንፃር የመጀመሪያው እና ምርጡ የአደጋ መከላከያ ሥርዓታችን እንደሆነ እናምናለን። ከዚህ በኋላ የዘር ማጥፋት፣ እልቂት እና ጅምላ ጭፍጨፋ የለም። በድንገት ግን ሁሉም ነገር ተመልሶ መጥቷል።”

ያለፈው መንፈስ ፍልስጤማውያንንም አሰቃይቷል። ታዋቂው የፍልስጤም ፀሐፊ እና የሰብዓዊ መብት ተሟጋች ራጃ ሸሃዴህ እስራኤል ሌላ ናክቅ (ጥፋት) ለመፈጸም እንደምትፈልግ ያምናሉ።

“ዋት ዳዝ ኢዝራኤል ፊር ፈሮም ፓለስታይን?” በሚለው መጽሐፋቸው “ጦርነቱ እየገፋ ሲሄድ እያንዳንዱን ቃል ከልባቸው ማለታቸውን እና ህጻናትን ጨምሮ ስለሲቪሎች ደንታ እንደሌላቸው ለማየት ችያለሁ። በእነሱም ሆነ በአብዛኞቹ እስራኤላውያን ዓይን ሁሉም ጋዛውያን ጥፋተኞች ነበሩ” ብለዋል።

በዩናይትድ ስቴትስ ድጋፍ እስራኤል ሕዝቦቿን ለመከላከል ያላትን ቁርጠኝነት ማንም ሊጠራጠር አይችልም። ፍልስጤማውያን በእስራኤል ወታደራዊ ወረራ ስር ለዘላለም ያለ መብት መኖርን ይመርጣሉ ብሎ ማንም ሰው ራሱን የሚያሞኝም አይኖርም።

ከበርካታ ትውልዶች ግጭት በኋላም እስራኤላውያን እና ፍልስጤማውያን እርስ በእርስ መጋጨትን ለምደዋል። አብሮ መኖርንም ለምደውታል። የተኩስ አቁም ሲደረስ እና የአዲሱ ትውልድ መሪዎች ሲመጡ እንደገና ወደ ሠላም የመሄድ ዕድሎች ይኖራሉ።

ይህ ግን በቅርቡ የሚሆን አይመስልም። በቀሪዎቹ ወራትም ሆነ በአውሮፓውያኑ 2025 አዲስ ፕሬዝዳንት ወደ ዋይት ሐውስ ከገባ በኋላም እርግጠኝነት የለም።

ሐማስ እስራኤልን ካጠቃ በኋላ ለወራት የነበረው ፍርሃት ጦርነቱ ሊስፋፋ እና ሊባባስ ይችላል የሚለው ነው። እስራኤል በሄዝቦላህ እና በሊባኖስ ላይ ያደረሰችውን አውዳሚ ጥቃት ተከትሎ የተፈራው በፍጥነት ደረሰ።

መካከለኛው ምሥራቅ በጦርነት አፋፍ ላይ ነው ለማለት ጊዜው ዘግይቷል። እስራኤል ከኢራን ጋር ተፋጣለች። ተፋላሚ ወገኖቹ ቢገቡበትም እስካሁን በቀጥታ ያልተሳተፉ አገራት ወደ ጦርነት ላለመግባት ይፈልጋሉ።

እስራኤል ከቀናት በፊት ኢራን ለሰነዘረችባት የባለስቲክ ሚሳዔል ጥቃት አሁንም የአጸፋ ምላሽ አልሰጠችም። ምላሹ ጠንከር ያለ እንደሚሆን ተጠቁሟል። ፕሬዝዳንት ባይደን እና አስተዳደራቸው ከኢራን ጋር ወደለየለት ጦርነት እንዳይገባ የሚያስችል መንገድ ለመጠቆም እየሞከሩ ነው።

የዩናይትድ ስቴትስ ምርጫ በተቃረበበት በአሁኑ ወቅት ጆ ባይደን እና አስተዳደራቸው ለእስራኤል የሚሰጡትን ድጋፍ እየጨመሩ ቢሆንም የመውጫ መንገዱን ያስተካክላሉ የሚል ተስፋ የለም።

ከእስራኤል የሚወጡት ምልክቶች እንደሚያሳዩት ከሆነ ኔታንያሁ፣ ጋላንት፣ የመከላከያ ኃይሉ ጄኔራሎች እና የስለላ ተቋማቱ የበላይ እንደሆኑ ያምናሉ። ነገር ግን መስከረም 26 ለሁሉም ኪሳራ ያስከተለ ነበር። ከጠቅላይ ሚኒስትሩ በስተቀር ሁሉም ዋና ዋና የደኅንነት እና የጦር አዛዦች ይቅርታ ጠይቀዋል፤ የተወሰኑትም ከሥልጣናቸው ተነስተዋል።

ከሐማስ ጋር ጦርነት ለመግጠም አላሰቡም ነበር። ከሂዝቦላህ ጋር የሚደረገውን ጦርነት ማቀድ የጀመሩት በአውሮፓውያኑ 2006 ያደረጉት የመጨረሻው ጦርነት በአሳፋሪ ሁኔታ ከተጠናቀቀ በኋላ ነው። ሄዝቦላህ ፈጽሞ ሊያገግም በማይችልበት መልኩ ድብደባ ደርሶበታል።

እስካሁን የተመዘገቡት የእስራኤል ድሎች ታክቲካዊ ናቸው። ወደ ስትራቴጂካዊ ድል ለመድረስ ጠላቶቿን በማስገደድ ባህሪያቸውን እንዲቀይሩ ማድረግ ትፈልጋለች። ሄዝቦላህ በተዳከመበት ሁኔታም ቢሆን መዋጋት እንደሚፈልግ እያሳየ ነው። በደቡብ ሊባኖስ ያደረገችው የምድር ጦር ወረራ እስራኤል በአየር ኃይል እና በስለላ ያላትን የበላይነት ሊያስቀረው ይችላል።

ኢራን ለእስራኤል አጸፋ በሌላ የባለስቲክ ሚሳዔሎች ምላሽ ከሰጠች ሌሎች አገራት ወደ ጦርነቱ ሊገቡ ይችላሉ። በኢራቅ የሚገኙ የኢራን አጋሮች የአሜሪካን ካምፖችን ሊያጠቁ ይችላሉ። ከኢራቅ በመጣ ሰው አልባ አውሮፕላን ሁለት የእስራኤል ወታደሮች ተገድለዋል።

ሳዑዲ አረቢያም ጉዳዩን በስጋት እየተከታተለች ነው። ልዑል አልጋ ወራሽ ሞሐመድ ቢን ሳልማን ስለወደፊቱ ያላቸውን አመለካከት በግልጽ አስቀምጠዋል። ለእስራኤል እውቅና ለመስጠት ቢያስቡም ይህ የሚሆነው ፍልስጤማውያን ዕውቅና ካገኙ እና ሳዑዲ አረቢያ ከአሜሪካ የፀጥታ ድጋፍ ካገኘች ብቻ ነው።

እስራኤል በሐሳን ናስራላህ ላይ የፈጸመችው ግድያ እና በኢራን ላይ የደረሰው ስትራቴጂካዊ ጉዳት እና “የአክሲስ ኦፍ ሬዚስታንስን” ምሥል ይበልጥ እየገለጠው ነው። የመካከለኛው ምሥራቅን በኃይል መቅረጽ የሚቻል ከሆነ ሥርዓትን ለማስፈን እና የእስራኤልን ጠላቶች ለማጥፋት ይህ በትውልድ አንድ ጊዜ የሚገኝ ዕድል ነው።

መካከለኛው ምሥራቅን በኃይል ለማስተካከል ለመጨረሻ ጊዜ የተሞከረው አልቃይዳ በአውሮፓውያኑ መስከረም 2001 በአሜሪካ ላይ ካደረሰው ጥቃት በኋላ የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ጆርጅ ደብሊው ቡሽ እና የብሪታኒያው ጠቅላይ ሚኒስትር ቶኒ ብሌየር በ2003 ኢራቅን ለመውረር ሲዘጋጁ ነበር።

የኢራቅ ወረራ መካከለኛው ምሥራቅን ከጽንፈኝነት አላጸዳም። ይልቁንም ሁኔታውን የበለጠ የከፋ አደረገው።

ይህንን ጦርነት ለማስቆም ለሚፈልጉ ሰዎች ቅድሚያ የሚሰጠው ጉዳይ በጋዛ የተኩስ አቁም ማድረግ መሆን አለበት። ይህም ነገሮችን ለማቀዝቀዝ እና ለዲፕሎማሲ ዕድል ለመስጠት ብቸኛው መንገድ ነው። በጋዛ የተጀመረው ጦርነትም ማብቂያውም እዚያው ሊሆን ይችላል።

በድህረ ገጻችን ኢትዮ አማዞን በመግባት የሚፈልጉትን እቃ ማዘዝ  ብቻ  ሳይሆን የርስዎንም እቃዎች መሸጥ እንደሚችሉ ስናሳውቅዎት በደስታ ነው ። ለማስታወቂያ ወይንም ለመግቢያ ምንም ክፍያ አይጠበቅብዎትም፤  ለተጨማሪ መረጃ   ድህረ ገጻችንን ይጎብ/ኙ። https://ethio-amazon.com/

ለበለጠ መረጃ ሊንኩን በመንካት የቴሌግራም ግሩፓችንን ይቀላቀሉ!https://t.me/ethioamazon

ምንጭ፡– (ቢቢሲ)